Amfisbaena – Dowiedz się wszystkiego o tym gadzie
Istnieją zwierzęta, które mają trochę dziwny wygląd, ale są przystosowane do przetrwania w otaczającym je środowisku. Wśród gadów istnieje szczególna grupa podobna do dżdżownic. To amfisbaena lub obrączkowiec. Nie należy ich jednak mylić z mitologicznymi stworzeniami. Chcesz wiedzieć o nich więcej?
Zwane również kladem gadów, należą do rzędu łuskonośnych (Squamata) i nadrzędu Lepidozaurów (Amphisbaenia), który obejmuje około sześciu rodzin i 195 gatunków. Są to gady o łuskowatym wyglądzie, prowadzące podziemny tryb życia, co zmniejsza ich szanse na spotkanie z człowiekiem. Przedstawiamy kompletny przewodnik zawierający cenne informacje o tej osobliwej grupie. Nie przegap go!
Siedlisko i rozmieszczenie amfisbaena
Węże te są ryjącymi, więc żyją zakopane w ziemi w samodzielnie wykonanych tunelach. Występują w większości krajów świata, w regionach neotropikalnych, afro-tropikalnych i śródziemnomorskich. Występują w Europie, Afryce, Azji Mniejszej i Ameryce (Północnej, Środkowej i Południowej).
Charakterystyka Amphisbaena
Zwierzęta te przypominają dżdżownice, dzięki swojemu wydłużonemu i smukłemu ciału, przystosowanemu do kopalnego trybu życia. Główka to część, która umożliwia kopanie ziemi. Dlatego ich morfologia jest zmienna i związana ze sposobem, w jaki wykonują ten proces.
Głowa może być zaokrąglona, w kształcie łopatki, szpatułki lub mieć pionowy kil. Czaszka jest mocna i zbudowana ze sztywnych płyt kostnych, które zapewniają im wytrzymałość na uderzenia.
Nie mają nóg, a dzięki wydłużonemu i smukłemu ciału mogą zmieścić się w małych przestrzeniach. Chociaż istnieją trzy osobniki, które zachowują kończyny przednie i używają ich jako pomocy do penetracji podłoża, należą one do rodzaju Bipes (rodzina Bipedidae).
Głowa i ogon są podobne, dlatego często nazywa się go dwugłowym wężem, tak jak mitologiczne stworzenie. Nazwa amphisbaena odnosi się do jego zdolności do poruszania się w obu kierunkach.
Ciało tych węży jest pokryte łuskami i może, ale nie musi, posiadać pewne cieniowanie. Ogólnie rzecz biorąc, kolorowe amfisbaeny zajmują płytsze galerie, podczas gdy te z niewielką ilością pigmentu lub bez niego znajdują się w głębszych miejscach. Ogon może być krótki i gruby lub wydłużony i cienki.
Ma zredukowane oczy, ponieważ nie potrzebuje ich w swoim podziemnym życiu. Brak wzroku sprawia, że do orientacji i przetrwania potrzebne są inne atrybuty. Wśród nich można wymienić zdolność do odbierania dźwięków i wibracji w ziemi. Są też obdarzone zmysłem chemicznym.
Zachowanie
Najwybitniejszą cechą tego typu gadów jest ich zachowanie kopalne i norowe, dlatego budują tunele w ziemi. Posiada również przystosowania morfologiczne do prowadzenia takiego trybu życia. Integument jest miękki, aby zmniejszyć tarcie i umożliwić ruch.
Podobnie jak inne gady, przechodzą proces ekstazy, czyli linienia skóry. Jest to stałe, ponieważ ze względu na podziemny tryb życia ulegają okresowemu zużyciu.
Są bardzo aktywne podczas pory deszczowej. Kiedy temperatury są łagodniejsze, mogą wychodzić na powierzchnię i pozostawać pod kamieniami, kłodami lub innymi przedmiotami. Takie zachowanie wynika z faktu, że są to zwierzęta ektotermiczne, które regulują temperaturę swojego ciała za pomocą środowiska zewnętrznego.
Ciepło uzyskują przez kontakt. W ten sposób wykonują pionowe migracje po podłożu, w zależności od temperatury otoczenia i pór roku.
Wśród strategii obrony przed drapieżnikami należy wymienić tzw. autotomię ogonową, która jest niczym innym jak dobrowolnym oderwaniem ogona. Jest to bardzo pożyteczne zajęcie, ponieważ daje im czas na ucieczkę. Używają też pokazu ogona lub skoku w bok.
Amfisbaena jest bardzo skutecznym drapieżnikiem, ponieważ ma silne szczęki i zęby. Jego mięsożerna dieta składa się zazwyczaj z owadów i ich larw. Są to termity, mrówki, karaluchy i inne zwierzęta, takie jak dżdżownice. Może jednak obejmować również małe kręgowce, takie jak gryzonie. Ofiara jest wykrywana przez zapach i gryziona na kawałki.
Rozmnażanie
Większość gatunków amfisbaenów ma rozród jajowaty, tzn. składa jaja. Są one wydłużone. Ich lęgi są jednak nieliczne (od 2 do 6). Istnieją również osobniki jajorodne, które zachowują jaja wewnątrz ciała aż do wylęgu, oraz żyworodne, jeśli żywią się również tkankami matki. Trudno jest jednak odróżnić te dwa ostatnie osobniki.
Cykl płciowy amfisbaeny jest sezonowy, z preferencją dla ciepłych i deszczowych pór roku. Dojrzewanie młodych jest szybkie, co rekompensuje niską liczbę lęgów zapewniających sukces reprodukcyjny.
W szczególności amfisbaena jest bardzo szczególnym i mało znanym gadem. Jego morfologia jest przystosowana do podziemnego życia. Pod ziemią jest więc dla nas niepewny świat, w którym żyją ciekawe stworzenia, takie jak to.
Wszystkie cytowane źródła zostały gruntownie przeanalizowane przez nasz zespół w celu zapewnienia ich jakości, wiarygodności, aktualności i ważności. Bibliografia tego artykułu została uznana za wiarygodną i dokładną pod względem naukowym lub akademickim.
- Andrade, D., Nascimiento, L., & Abe, A. (2006). Habits hidden underground: a review on the reproduction of the Amphisbaenia with notes on four neotropical species. Amphibia-Reptilia, 27, 207-217.
- Carvalho, M. & de Almeida, J. (2019). Amphisbaenia: Adaptações para o Modo de Vida Fossorial. Revista Brasileira de Zoociencias, 20(2), 1-30.
- Gans, C. (2005). Checklist and bibliography of the amphisbaenia of the world. Bulletin of the American Museum of Natural History, 289,1-130.
- Manhrdt, C., Beaman, K., Valdez-Villavicencio, J., & Papenfuss, T. (2022). Bipes biporus (Cope). Catalogue of American Amphibians and Reptiles. Recuperado el 03 de enero de 2023, disponible en: https://repositories.lib.utexas.edu/bitstream/handle/2152/116238/0930Bipesbiporus.pdf?sequence=2