Kajman szerokopyski: zagrożenie i ochrona gatunku

Napisane i zweryfikowane przez weterynarza Érica Terrón González.

Ostatnia aktualizacja: 27 grudnia, 2022

Ludzie kilka razy rozmnażali dzikie gatunki w niewoli, aby zapewnić ich przetrwanie. Kajman szerokopyski stanowi jeden z przykładów takiego postępowania.

Caiman latirostris, czyli kajman szerokopyski, to gatunek krokodyla z rodziny Alligatoridae. Zwierzę to zamieszkuje tropikalne obszary Ameryki Łacińskiej, a ludzie polują na nie od wielu pokoleń.

Właśnie dlatego znajduje się obecnie na liście gatunków chronionych, objętych przepisami konwencji CITES. Warto zauważyć, że mieści się w Załączniku II, co wskazuje na sukces wysiłków włożonych w odbudowę tego gatunku.

Czy wiesz jakim zagrożeniom muszą stawiać czoła te zwierzęta? I dlaczego trzeba było podjąć wysiłki na rzecz ochrony tego gatunku? W dalszej części artykułu znajdziesz odpowiedzi na te i inne pytania.

Kajman szerokopyski: ogólny opis

Oto kilka najbardziej charakterystycznych cech tego fascynującego gatunku.

Wygląd zewnętrzny i morfologia

Przede wszystkim długość kajmana szerokopyskiego może przekraczać 2,4 metra, a jego waga może dochodzić nawet do 90 kilogramów. W zakresie kwestii, które na pierwszy rzut oka odróżniają go od innych gatunków kajmanów, warto nadmienić, że:

• Kolor jego łusek przypomina kamuflaż w intensywnych odcieniach zieleni i szarości. Dzięki temu kajman może stopić się ze swoim otoczeniem.
• Jego pysk jest masywny i krótki oraz tak samo szeroki jak pozostała część jego głowy.
• Płytki ochronne znajdujące się na jego szyi są większe niż w przypadku większości pokrewnych gatunków.

U niedojrzałych przedstawicieli gatunku występuje charakterystyczny wzór w paski, który czasami utrzymuje się aż do wejścia w dorosłość.

Ten aligator ma muskularny, zaostrzony po bokach ogon, oraz praktyczną, wodoodporną skórę. To sprawia, że jest doskonałym pływakiem i świetnie przystosowuje się do życia w otoczeniu bujnej roślinności. Poza tym jego oczy i nozdrza znajdują się z tyłu jego głowy. Dzięki temu może chować się w podszyciu, pozostając niezauważonym.

Środowisko naturalne kajmana szerokopyskiego

Przedstawiciele tego gatunku zamieszkują najróżniejsze bagna i jeziora w Ameryce Południowej. Zazwyczaj bytują w Boliwii, Brazylii, Argentynie, Paragwaju i Urugwaju, w basenach takich rzek jak Amazonka.

Kajman szerokopyski preferuje gęste zarośla i ciepły oraz wilgotny klimat. Te czynniki wpływają pozytywnie na jego polowanie, reprodukcję oraz rozmnażanie się, ponieważ w ekosystemach tego typu istnieje niewielu rywali. Mimo tego jest również w stanie przetrwać w bardziej umiarkowanych i suchych klimatach.

W przeciwieństwie do swoich krewnych, kajman szerokopyski nie zamieszkuje raczej dużych i czystych dróg wodnych. Preferuje płytkie i zarośnięte środowiska wodne. Wybiera takie miejsca, ponieważ znajduje się w nich wiele zasobów, a drapieżniki mają trudności z przedostaniem się do nich.

Nawyki żywieniowe

Kajman szerokopyski, podobnie jak i inne osobniki z rodziny Alligatoridae, jest wyłącznie mięsożerny. Żywi się zazwyczaj mięczakami i skorupiakami, które znajdzie na lądzie w pobliżu zbiornika wodnego.

Jednak oprócz tego zjada również inne gady i małe ssaki. To sprawia, że nie jest szczególnie szkodliwym czy niebezpiecznym myśliwym, jeśli weźmiemy pod uwagę ogół drapieżników.

Dlaczego kajman szerokopyski jest uznawany za gatunek zagrożony?

Po pierwsze, młode kajmany szerokopyskie żyjące na wolności cechuje szeroki współczynnik śmiertelności. Polują na nie głównie drapieżne ptaki, które przelatują nad ich terytorium, jak również czaple, bociany, lisy i inni mięsożercy, którzy zamieszkują tereny podmokłe. Jednak za to, że gatunek ten znalazł się na skraju wyginięcia, odpowiada człowiek.

Ludzie polują na kajmany szerokopyskie, aby pozyskać ich skórę do wytwarzania skórzanych dóbr. Wydaje się, że ten materiał jest bardziej delikatny i mniej skórzany niż skóra innych gatunków krokodyli. Myśliwi chcą również pozyskać ich mięso i jajka, chociaż na mniejszą skalę.

Powyższe zachowania wzbudziły niepokój i doprowadziły do powołania do życia licznych projektów mających na celu ochronę tego gatunku w krajach jego pochodzenia. Dzięki nim i dzięki ochronie CITES kajman szerokopyski jest obecnie klasyfikowany jako “niewielkiej troski“.

Zainteresowanie ochroną kajmana szerokopyskiego

Kilka krajów stworzyło farmy kajmanów szerokopyskich, aby, jak twierdziły, wypracować “odpowiedzialne i zrównoważone” wykorzystywanie tego gatunku. Zadziało się tak na przykład w Brazylii i Argentynie.

Na takich farmach odchowuje się i wypuszcza określony procent hodowanych zwierząt, aby zwiększyć populację żyjącą w naturalnych siedliskach, na których swoje piętno odcisnęła działalność łowiecka.

Warto nadmienić, że działacze ruchu na rzecz ochrony przyrody zaobserwowali kilka problemów z rozmnażaniem w niewoli. Przede wszystkim rozmnażanie na farmach nie było przydatne, ponieważ śmiertelność pośród młodych osobników, które wypuszczono na wolność, wynosiła 90%.

Z tego powodu zastosowano technikę “ranczingu”. Polega ona na pozyskiwaniu dzikich jaj, aby je inkubować i wychowywać w niewoli przez pierwszą zimę. To jedyny sposób na podniesienie współczynnika przetrwania do 92%.

Ochrona gatunków w celu uratowania ekosystemu

W rzeczywistości ochrona przedstawicieli tego gatunku przyniosła pozytywne skutki. Sukces rozmnażania kajmana szerokopyskiego w niewoli oraz wypuszczania osobników na wolność zwiększyła zainteresowanie ochroną terenów podmokłych, na których żyją oraz zniechęca do wyrządzania szkód środowisku.

Widać więc, że ochrona gatunków przekłada się na ochronę ich całego ekosystemu, ze wszystkim co się z tym wiąże. Historia kajmana szerokopyskiego powinna stać się lekcją dla ludzi.

Uczy nas ona, że jesteśmy w stanie uratować różne gatunki zwierząt przed wyginięciem, jeśli tylko zastosujemy właściwe środki i włożymy w to wystarczający wysiłek.