Czy żaby mogą oddychać pod wodą?

Jeśli zastanawiasz się, czy żaby mogą oddychać pod wodą, odpowiedź może Cię zaskoczyć, ponieważ jest bardziej złożona, niż się wydaje. Dowiedz się tutaj.

Podwójne życie płazów wymaga od nich pewnych przystosowań do życia w wodzie i na lądzie, które są, delikatnie mówiąc, zaskakujące. Kiedy więc widzisz żaby spędzające dużo czasu pod wodą, naturalnym jest, że zastanawiasz się, czy żaby mogą one oddychać pod wodą.

Odpowiedź na to pytanie ma pewne niuanse, ponieważ nie jest to pytanie, które można rozwiązać „tak” lub „nie”. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o oddychaniu żab, nie przegap tego artykułu, ponieważ może on rozwiać niejedną wątpliwość.

Jak oddychają żaby?

Układ oddechowy żab zmienia się przez całe życie. Kiedy się wykluwają, kijanki prowadzą w pełni wodny tryb życia i oddychają przez skrzela zewnętrzne, przeprowadzając wymianę gazową bezpośrednio z wodą, dopóki nie wykształcą skrzeli wewnętrznych.

W miarę wzrostu, proces metamorfozy zmienia całe ciało żaby, powodując, że zrzuca ona ogon, wyrastają jej kończyny, i ostatecznie traci skrzela i rozwija płuca. Wówczas płaz jest w stanie wydostać się na ląd, bez utonięcia.

Po osiągnięciu stadium dorosłego osobnika, żaby posiadają 2 formy oddychania, które pozwalają im pozostać zarówno na lądzie, jak i w wodzie. Więcej o nich można dowiedzieć się poniżej.

Oddychanie płucne

Żaby, pomimo posiadania dwóch płuc, nie mają przepony i mięśni oddechowych. Aby oddychać, muszą one wykonywać konwulsyjne ruchy gardłem w celu wytworzenia powietrza wdechowego i wydechowego. Aby to zrobić, większość z tych płazów używa pompki w jamie ustnej, która wtłacza i wyprowadza powietrze z ich ciała. Proces ten przebiega w dwóch etapach:

1. Żaba kurczy dno jamy gębowej i otwiera jamę ustną, umożliwiając wniknięcie do organizmu natlenionego powietrza z otoczenia.
2. W tym samym czasie płuca sprężają i wydalają powietrze, które zostało już poddane wymianie gazowej i jest ubogie w tlen. Część z nich wydostaje się również przez nozdrza.

Dotlenienie przez skórę

Oprócz płuc, żaby posiadają jeszcze jeden system wymiany gazowej: oddychanie skórne. Skóra płazów jest wysoce przepuszczalna i unaczyniona, co pozwala na bezpośrednie przenikanie tlenu z otoczenia do krwi.

Płazy posiadają szereg gruczołów wydzielających substancję śluzową, która utrzymuje ich wilgotność, co ułatwia wymianę gazową. To dlatego żaby mają śliską, galaretowatą skórę. W zależności od gatunku, do 100 % poboru tlenu może w pewnych okresach czasu odbywać się przez naskórek.

Czy żaby mogą oddychać pod wodą?

Teraz, gdy wiemy już nieco więcej na temat mechanizmu oddechowego płazów, możemy właściwie odpowiedzieć na pytanie postawione w tytule: czy żaby mogą oddychać pod wodą? Odpowiedź jest pozytywna: dzięki oddychaniu skórnemu, płazy są w stanie wymieniać gazy z wodą, w której są zanurzone.

Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że większość żab nie może pozostawać cały czas w wodzie. Wymiana gazowa przez skórę nie wystarcza do odpowiedniego natlenienia organizmu, dlatego od czasu do czasu muszą one zaczerpnąć powietrza. W przeciwnym razie utonęliby.

Niektóre gatunki żab, które potrafią oddychać pod wodą

Na świecie istnieje ponad 6600 gatunków płazów. Każdy z nich jest przystosowany do warunków swojego środowiska, co skutkuje niewiarygodną różnorodnością specyfikacji i osobliwości wśród taksonów. Aby dać ci wyobrażenie, poniżej masz kilka przykładów zaskakujących płazów, jeśli chodzi o oddychanie.

Żaba (Telmatobius culeus)

Endemiczna dla jeziora, które daje jej nazwę, żaba ta ma szorstką, pofałdowaną skórę, która pozwala jej zwiększyć powierzchnię wymiany gazowej. Dzieje się tak dlatego, że jest ona wyłącznie gatunkiem wodnym (nie ma płuc), a jezioro, w którym żyje, ma niskie stężenie tlenu. Im więcej ma fałd epidermalnych, tym więcej O2 przechwytuje.

Barbourula kalimantanensis, żaba z indonezyjskiej wyspy Borneo

Żaba ta również nie posiada płuc i żyje w dżunglach Borneo w Indonezji. Wymaga czystej wody z dużą zawartością tlenu, ponieważ w mętnej lub stałej wodzie, płaz ten może udusić się i zginąć.

Zadziornica włochata (Trichobatrachus robustus)

Chociaż uderzającą cechą tego gatunku nie są wyłącznie włosy, samce włochatych żab słyną z rozwijania w okresie rozrodczym włosopodobnych wyrostków skórnych przypominających owłosione włókna. Użyteczność tych “włosków” polega po prostu na zwiększeniu powierzchni wymiany gazowej w wodzie.

Świat oddychania płazów

Jak już widzieliście, żaby potrafią oddychać pod wodą, ale większość z nich, aby przeżyć, jest również uzależniona od tlenu z powietrza. Wyjątkowe gatunki, które nie posiadają płuc, mają specyficzne przystosowania do optymalizacji jak największej ilości tlenu w wodzie.

Chociaż jest to fascynujące przystosowanie, unaczyniona i przepuszczalna skóra żab stanowi dla nich zagrożenie w konfrontacji z działaniami człowieka w wodach, w których żyją. Obecność zanieczyszczeń ma ogromny wpływ na płazy bezogonowe, ponieważ ich skóra łatwo wchłania szkodliwe chemikalia, a w rezultacie ich życie jest zagrożone.